• Het is belangrijk dat de gemeente meteen meedenkt, zoals hier bij Doy is gebeurd.
• Fiscaal is mantelzorg alleen aantrekkelijk als je twee huisnummers hebt.
• Een mantelzorgwoning is tijdelijk, zodra de zorgbehoefte verdwijnt moeten ook de voorzieningen verdwijnen. 
• Men moet vertrouwen hebben om met elkaar de maatschappelijke opgave op te lossen. 
• Gemeenten zijn bang voor een precedentwerking. Maar een eerste keer moet men altijd een drempel over. Sommige ambtenaren zien dit als een uitdaging, anderen ontwijken het liever. 
• De omgevingsvisie is een goede stap, mits er echt een nieuwe visie ontwikkeld wordt en niet de oude visie in een nieuw jasje wordt gegoten.
• Doordat er mensen zijn die de mantelzorgwoningregeling misbruiken om een betaalbare woning te verkrijgen, zijn gemeenten wellicht ook huiverig geworden.

Er volgen nog drie bijeenkomsten die op dezelfde manier gehouden zullen worden. De zesde en laatste bijeenkomst betreft de Slotmanifestatie waarbij al de opgehaalde input wordt gepresenteerd. 

Bijlage I: De dialoog

Mantelzorg

In het fragment zien we Doy die zich aan het voorbereiden is op een ziekenhuisbezoek. Twee maanden nadat Toon en Janne bij Doy kwamen wonen werd Doy ziek, waardoor meteen duidelijk werd dat dit de goede stap was. Doy beseft nu dat hij wellicht niet meer volledig zelfredzaam is.

Het volgende komt tijdens de discussie onder andere naar voren:

Mantelzorg is faciliteren dat iemand zo zelfredzaam als mogelijk blijft.

Ervaringen:

• Thuiszorg wordt ingeschakeld voor de echte zorgtaken, maar de taken van de mantelzorger zijn: zaken regelen, boodschappen brengen enz. 
• Mantelzorg is nog niet altijd goed geregeld.
• Mensen die mantelzorger willen worden moeten bewust zijn met wat er op hun af zal komen. Denk van tevoren goed na over wat je wel en niet wil doen? En wat je nodig hebt om dat te kunnen doen? Zoals mantelzorg nu geregeld is moet iedereen over hun grenzen heen, terwijl het goed is om op tijd aan te geven wanneer je hulp nodig hebt.
• Niet iedereen kan mantelzorger zijn, en dat is ook oké. Het is oké om nee te zeggen. Mantelzorg voelt te vaak als een verplichting. 
• Mantelzorgers glijden vaak onbewust in een rol en kunnen het dan op een gegeven moment niet meer aan. 
• De eis voor mantelzorg is dat je minimaal 3 maanden achtereenvolgend minimaal 16 uur in de week mantelzorgwerkzaamheden uitvoert. Dan krijg je recht op verzekering/vergoeding.
• De mantelzorgmakelaar is steeds beter vindbaar.
• mantelzorgNL: vereniging voor mantelzorgers.
• UWV zou beter moeten meedenken dat mantelzorger ook een ‘baan’ is. 
• Het is vaak onduidelijk wanneer je bij welk loket moet aankloppen? 
• De gemeente Hilvarenbeek wil laten weten dat hulpbehoevenden/mantelzorgers ook bij hen kunnen aankloppen. Ook hebben ze een lokale zorgconsulent ingeschakeld. Die kent het lokale netwerk en kan adviseren wat de beste weg naar zorg is. Het aanbod is erg versnippert, de gemeente wil de regie daarover oppakken.
• Als zelfredzaamheid niet meer gaat, moet het samenredzaamheid worden. Naast het eigen sociale netwerk, moet er een ruimer netwerk zijn in eigen wijk/kern/dorp.

__________________________________________________________________________________

Nieuwe woonvormen

Het filmfragment toont de dag waarop Toon en Janne bij Doy op het erf komen wonen. Een grote verhuiswagen wordt uitgeladen. Doy schoffelt intussen zijn moestuin. Doy heeft lang alleen op de boerderij gewoond, nu komen er twee jonge mensen bij. 

Redelijk wat bezoekers vanavond zijn bekend met het fenomeen wooncoöperatie.

• Een wooncoöperatie is een vereniging. Via de coöperatie koop je je in als lid. 
• Dergelijke wooninitiatieven zijn alleen succesvol als je zorg kan inkopen via PGB. Bij wooncoöperaties is vaak een probleem dat je voor PGB, en vergoedingen een eigen adres nodig hebt. Anders werken elkaars inkomens elkaar tegen. 
• Het is belangrijk dat er deskundig advies wordt gegeven over de fiscale aspecten.
• Het is belangrijk dat het bij de overheid duidelijk wordt dat goede initiatieven op de regels vastlopen. Hier moet dus verandering in komen. Ontwikkelingen in de samenleving gaan sneller dan ontwikkelingen in wet en regelgeving.
• Het voordeel van gemeente Hilvarenbeek is dat het een kleine organisatie is met korte lijnen waardoor de collega’s van verschillende afdelingen elkaar wel snel zullen vinden. Monumentenzorg, WMO, zorg, etc.
• De tijdsduur van de ontwikkeling heeft te maken met de regelgeving waar je nog meer mee te maken hebt. Mantelzorg bij een bestaande woning kan vrij makkelijk geregeld worden, bij een VAB zullen meer zaken te regelen zijn. Past het in bestemmingsplan e.d.?

__________________________________________________________________________________

Herbestemming van historische boerderijen

Een filmfragment laat de presentatie van het plan van de architect aan Doy, Toon en Janne zien. In het plan staat het behoud van het historische karakter van de boerderij van Doy voorop. De boerderij betreft een gemeentelijk monument.

• Waar denkt u aan bij herbestemming?
• Herbestemmen is vaak heel moeilijk. 
• Bij een gemeentelijk monument valt het mee, maar een rijksmonument is erg moeilijk te herbestemmen.
• Het is makkelijker om een nieuw pand te bouwen voor mantelzorg. 
• Het is lastig om te voldoen aan het bouwbesluit, zonder het gebouw aan te tasten.
• Er bestaat de brochure ‘toekomst voor boerderijen’ over hoe om te gaan met historische boerderijen en wat de mogelijkheden zijn met zo’n pand.
• Voor een rijksmonument zijn er mogelijkheden om af te wijken van het bouwbesluit, en sowieso mag een bestaand gebouw afwijken van de nieuwbouweisen.
• Per gemeente verschilt de visie over VAB’s en wat er wel/niet mee mag. 
• Bij het stoppen van een agrarisch bedrijf mag maar een beperkt aantal m² bebouwing blijven staan. Gebouwen met monumentenstatus/cultuurhistorisch waardevol mogen sowieso blijven staan. Maar ook gebouwen zonder status zouden kunnen blijven staan als ze mee kunnen werken aan behoud van het monumentale pand/erf.
• Naast mantelzorg kan een vorm van herbestemming ook zijn: woonvorm voor arbeidsmigranten of asielzoekers, of het omzetten van agrarische bestemming naar bestemming wonen. Zware industrie en functies die heel veel verkeer trekken zijn uitgesloten voor vestiging. 
• Het is belangrijk om als initiatiefnemer op tijd de omgeving te betrekken bij de ontwikkeling. 

__________________________________________________________________________________

Verbinden generaties  

In het filmfragment zien we dat Doy, Toon en Janne de schuur aan het opruimen zijn. De schuur moet leeggemaakt worden zodat er verbouwd kan gaan worden. 

In de discussie komt het volgende aan bod: 

• In/bij een boerderij wonen, wat vaak helemaal achteraf is, kan ook zorgen voor eenzaamheid. (klein)Kinderen zijn overdag naar werk/school, waardoor je alsnog alleen zit. In een dorp kun je tenminste nog wat mensen bezoeken/op bezoek krijgen. 
• Ouders kunnen bij kinderen gaan wonen, of andersom. Die afstand is wellicht te klein, waardoor je te veel op elkaar zit. Bij Doy is de afstand iets groter, waardoor het misschien beter gaat. 
• Het is belangrijk om deze vraag ‘wil ik zo wonen?’ op tijd te stellen. Omdat het proces lang kan duren, moet je er op tijd over na denken. 
• Kijk verder dan wonen en zorg. Ook dagbesteding en het sociale netwerk zijn belangrijk. 

_________________________________________________________________________________

Leefbaarheid platteland

Het laatste filmfragment toont een bezoek van de overbuurman die wekelijks door Doy wordt opgehaald om een kopje koffie te komen drinken. De overbuurman is al op leeftijd en zit in een rolstoel. Op zijn beurt is Doy dus zelf ook mantelzorger.

In het fragment komt naar voren dat veel Oirschotters zijn vertrokken uit de buurt. Dit is een bekend fenomeen dat de jeugd wegtrekt van het platteland naar de stad. Dit heeft gevolgen voor de leefbaarheid van het platteland. 

• Een VAB is meestal ver van de voorzieningen. Maar daar zijn oplossingen voor, bijv. door boodschappen te laten bezorgen. Maar helpt dat de vereenzaming? Vb. in Ravenstein haalt een vervoersdienst mensen op om naar een ontmoetingspunt te gaan, want ook een afstand van 1,5 km is al te ver en kan vereenzaming veroorzaken. 
• Wellicht had men hier eerder over na moeten denken, voordat men de maatregelen nam waardoor nu zo veel agrarische bedrijven stoppen. 
• Het hergebruik van leegstaande boerderijen is een oplossing, maar het probleem is groter. Er moeten duurzamere oplossingen bedacht worden. 
• Het zou goed zijn als er net als kerkenvisie ’s ook boerderijenvisie ’s zouden komen.